Nga Strasburgu në kryeqytetet evropiane, debati mbi migrimin po hyn në një fazë të re. Ministrat e 46 shteteve anëtare të Këshillit të Evropës kanë bërë thirrje për hartimin e një deklarate të re politike mbi migracionin dhe Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut, si dhe për një rekomandim të përditësuar mbi luftën kundër kontrabandës së migrantëve. Ky zhvillim sinjalizon përpjekjen më të fundit të organizatës për të gjetur një ekuilibër të qëndrueshëm mes mbrojtjes së të drejtave themelore dhe shqetësimeve legjitime të shteteve për sigurinë kombëtare dhe rendin publik.
Një debat i ndërlikuar dhe gjithnjë e më politik
Migrimi ka qenë prej vitesh një nga temat më të ndjeshme në Evropë. Lëvizjet masive të njerëzve për shkak të konflikteve, varfërisë, ndryshimeve klimatike dhe pasigurisë ekonomike kanë vënë nën presion sistemet kombëtare të azilit dhe politikat kufitare. Në të njëjtën kohë, rritja e migrimit të parregullt dhe e rrjeteve kriminale të kontrabandës ka ushqyer debate të ashpra politike dhe shpesh ka polarizuar shoqëritë evropiane.
Në këtë kontekst, Këshilli i Evropës, organizata më e vjetër panevropiane për mbrojtjen e të drejtave të njeriut po përpiqet të riafirmojë rolin e tij si garant i Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ). Konventa, e cila është në fuqi prej vitit 1953, mbetet instrumenti kryesor ligjor për mbrojtjen e lirive themelore të individëve në kontinent.
Thirrja e ministrave: dialog dhe zgjidhje të përbashkëta
Në një konferencë të mbajtur me iniciativën e Sekretarit të Përgjithshëm të Këshillit të Evropës, Alain Berset, ministrat riafirmuan angazhimin e tyre të palëkundur ndaj Konventës dhe Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Njëkohësisht, ata pranuan se migrimi i parregullt dhe situata e të huajve të dënuar për vepra të rënda penale përbëjnë sfida reale për shtetet anëtare.
Sipas Sekretarit të Përgjithshëm Berset, Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut është “mbrojtja përfundimtare e të drejtave dhe lirive individuale në të gjithë kontinentin” dhe një shtyllë thelbësore e sigurisë demokratike. Megjithatë, ai theksoi se fenomenet si instrumentalizimi i migracionit, kontrabanda e migrantëve dhe trafikimi i qenieve njerëzore përbëjnë kërcënime serioze për stabilitetin dhe sigurinë.
“Zgjidhja nuk është dobësimi i sistemit të mbrojtjes së të drejtave të njeriut, por forcimi i dialogut dhe bashkëpunimit mes shteteve,” nënvizoi Berset, duke bërë thirrje për përgjigje të koordinuara brenda kornizës së Këshillit të Evropës.
Drejt një deklarate të re politike
Një nga vendimet kryesore të konferencës ishte kërkesa drejtuar Komitetit të Ministrave për të përgatitur një projekt-deklaratë politike. Kjo deklaratë synon të riafirmojë detyrimin e shteteve për të garantuar gëzimin efektiv të të drejtave dhe lirive të përcaktuara në Konventë për të gjithë personat që ndodhen nën juridiksionin e tyre, përfshirë migrantët dhe azilkërkuesit.
Në të njëjtën kohë, teksti i ardhshëm pritet të marrë parasysh përgjegjësinë themelore të qeverive për të mbrojtur interesat jetësore kombëtare, si siguria dhe rendi publik. Ky balancim delikat është në zemër të debatit aktual: si të ruhen standardet e larta të të drejtave të njeriut pa cenuar aftësinë e shteteve për të kontrolluar kufijtë dhe për të luftuar krimin e organizuar.
Deklarata politike pritet të miratohet në seancën e ardhshme zyrtare të Komitetit të Ministrave, e cila do të mbahet në Kishinau të Republikës së Moldavisë në maj 2026.
Kontrabanda e migrantëve: një kërcënim i vazhdueshëm
Përveç deklaratës politike, ministrat mbështetën edhe përpunimin e një rekomandimi të ri mbi parandalimin dhe luftimin e kontrabandës së migrantëve. Ky fenomen, i cili shpesh shoqërohet me shkelje të rënda të të drejtave të njeriut, ka marrë përmasa shqetësuese në shumë rajone të Evropës.
Rrjetet kriminale përfitojnë nga dëshpërimi i njerëzve që kërkojnë një jetë më të sigurt, duke i ekspozuar ata ndaj rreziqeve ekstreme, përfshirë dhunën, shfrytëzimin dhe humbjen e jetës. Sipas Këshillit të Evropës, lufta kundër kontrabandës duhet të zhvillohet paralelisht me garantimin e respektit të plotë për dinjitetin dhe të drejtat e migrantëve.
Rekomandimi i ri pritet të ofrojë udhëzime konkrete për shtetet anëtare mbi mënyrat e bashkëpunimit ndërkombëtar, forcimin e ndjekjes penale dhe mbrojtjen e viktimave të kontrabandës dhe trafikimit.
Roli i Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut
Një element kyç i debatit mbi migrimin është roli i Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut (GJEDNJ). Vendimet e saj kanë ndikuar ndjeshëm në politikat kombëtare të migrimit, veçanërisht në çështje që lidhen me dëbimet, ndalimet administrative dhe kushtet e pritjes së migrantëve.
Në disa vende, këto vendime janë kritikuar nga aktorë politikë që i shohin ato si pengesë për politikat e forta të migrimit. Megjithatë, Këshilli i Evropës ka theksuar vazhdimisht se Gjykata vepron brenda mandatit të saj për të siguruar respektimin e Konventës dhe se vendimet e saj janë thelbësore për ruajtjen e shtetit të së drejtës.
Shqipëria dhe rajoni: çfarë do të thotë ky zhvillim?
Për Shqipërinë dhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, diskutimet në Këshillin e Evropës kanë rëndësi të veçantë. Rajoni shpesh shërben si zonë tranziti për migrantët që synojnë vendet e Bashkimit Evropian, duke u përballur me sfida të shumta në menaxhimin e flukseve migratore.
Si anëtare e Këshillit të Evropës, Shqipëria është e detyruar të zbatojë standardet e Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut dhe të marrë parasysh jurisprudencën e Gjykatës në politikat e saj kombëtare. Një deklaratë e re politike dhe rekomandime të përditësuara mund të ofrojnë udhëzime më të qarta dhe mbështetje për institucionet shqiptare në trajtimin e çështjeve të migrimit.
Balanca mes sigurisë dhe të drejtave
Në thelb, debati i nisur në Strasburg reflekton një pyetje themelore për të ardhmen e Evropës: si mund të mbrohen njëkohësisht kufijtë, siguria dhe vlerat themelore mbi të cilat është ndërtuar projekti evropian?
Këshilli i Evropës duket i vendosur të ruajë Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut si pikë referimi të panegociueshme, duke pranuar njëkohësisht nevojën për politika efektive dhe realiste të migrimit. Thirrja për dialog, bashkëpunim dhe zgjidhje të përbashkëta sugjeron se organizata synon të shmangë polarizimin dhe të ofrojë një platformë gjithëpërfshirëse për diskutim.
Drejt vitit 2026: pritshmëri dhe sfida
Miratimi i deklaratës politike në maj 2026 pritet të jetë një moment kyç për Këshillin e Evropës. Ajo do të tregojë nëse shtetet anëtare janë të gatshme të riafirmojnë me forcë angazhimin e tyre ndaj të drejtave të njeriut, ndërkohë që përballen me presionet e brendshme politike dhe shqetësimet e sigurisë.
Ndërkohë, përpjekjet për të luftuar kontrabandën e migrantëve dhe për të adresuar shkaqet rrënjësore të migrimit mbeten thelbësore. Pa zgjidhje afatgjata dhe bashkëpunim ndërkombëtar, sfidat aktuale rrezikojnë të thellohen.
Përfundim
Debati mbi migrimin dhe të drejtat e njeriut nuk është thjesht një çështje politike apo ligjore; ai prek thelbin e vlerave evropiane. Vendimet dhe deklaratat që do të merren në kuadër të Këshillit të Evropës në vitet e ardhshme do të kenë ndikim të drejtpërdrejtë jo vetëm për migrantët, por edhe për mënyrën se si shoqëritë evropiane e kuptojnë drejtësinë, solidaritetin dhe sigurinë.
Në këtë kuptim, nisma për një deklaratë të re politike dhe një rekomandim të përditësuar për kontrabandën e migrantëve përfaqëson një përpjekje për të ruajtur këtë ekuilibër delikat një sfidë që do të vazhdojë të përcaktojë të ardhmen e Evropës.
